زنبور داری در استان فارس

ارزش زنبور عسل و نقش آن در گرده افشانی و بارور ساختن محصولات کشاورزی و گونه های مختلف گیاهان زراعی، باغی و مرتعی و همچنین کاربرد های فراوان عسل، موم، برم موم، ژله رویال، گرده گل و زهر رنبور عسل به عنوان مواد خوراکی ، دارویی، آرایشی و بهداشتی  در سطوح مختلف تولید، مصرف خانگی و صنعتی از گذشته همواره شناخته شده و امروزه با پیشرفت علم آگاهی به اهمیت نقش این حشره در حفظ محیط زیست و ادامه حیات بشری، این ارزش و اهمیت افزایش یافته است.

استفاده از محصولات طبیعی زنبور عسل با استفاده از تکنولوژی های صنعتی برای فرآوری بهتر و سود بیشتر می تواند افق روشنی برای آینده صنعت زنبور داری را فراهم آورد.

با سرمایه گذاری در این بخش و آموزش تولید کنندگان در برداشت کیفی این محصولات در بسته بندی های مناسب ، با فراهم نمودن زمینه مصرف داخلی و صادرات این محصولات می توان گامی مؤثر در اقتصادی شدن این حرفه برداشت تا زمینه اشتغال بیشتر در بخش فراهم گردد.

استان پهناور فارس با موقعیت کم نظیر جغرافیایی از سمت جنوب به سواحل خلیج فارس و از سمت شمال به ارتفعات دنا متصل می باشد.

استان فارس با حدود ۹.۷ ملیون هکتار جنگل و مرتع  به بیش از ۱۲۰۰۰۰۰ هکتار زمین زیر کشت محصولات زراعی و باغی با اختلاف ارتفاع  و دشت های وسیع با تنوع آب و هوای مناسب یکی از مناطق مستعد کشور جهت تولید محصولات کشاورزی، دامپروری و زنبورداری می باشد.

بر اساس آمار برداری از کلنی های زنبور عسل در سال جاری استان فارس دارای ۳۱۰۰۰۰ کلنی زنبور عسل می باشد که با توجه به اشتغال زایی این حرفه هر ساله با ایجاد اشتغال بیشتر، تعداد کلنی ها و میزان تولید عسل افزایش می یابد.

به طوری که حدود ۵۰۰۰ نفر در استان فارس به حرفه زنبور عسل و صنایع جانبی آن مشغول به فعالییت می باشند.

به دلیل طبیعت خوب، زیبا و شرایط آب و هوای مناسب و چهار اقلیم، استان فارس هر ساله میزبان حدود ۳۰۰۰۰۰ کلنی مهاجر از دیگر استان ها می باشد که بسته به شرایط آب و هوای استان مبدأ این زنبورستان ها در مناطق قشلاقی، میان بند و ییلاقی استان در تمام ماه های سال  زنبورداران مهاجر مهمان هستند.بعضی از زنبورداران استان فارس هم در فصل تابستان به دیگر استان ها مهاجرت می کنند.

زنبورداران فارس را می توان به سه گروه تقسیم نمود:

۱.زنبورداران حرفه ای که شغل اصلی آنها زنبورداری است و فقط از این طریق امرار معاش می کنند معمولا بیش از ۱۵۰ تا ۱۵۰۰ کلنی زنبور عسل دارند.

۲. زنبورداران نیمه حرفای که قالبا زنبورداری شغل دوم آنه محسوب می شود حدود ۱۰۰ کلنی زنبور عسل نگهداری می نمایند.

3.زنبوردارانی که به صورت تفننی و زنبورداری نموده، ۱ تا ۵۰ کلنی زنبور عسل نگهداری می نمایند.

میانگین تولید عسل در استان فارس به ازای هر کلنی بسته به شرایط جوی بین ۱۰ تا ۱۵ کیلو گرم  بوده اما در سال های اخیر به دلیل نا مساعد بودن شرایط جوی، خشکسالی های متوالی و پدیده گرد وغبار زنبورداران با کاهش محصول مواجه بوده اند، در سال جاری علاوه بر اثرات خشکسالی و پدیده گرد و غبار، گرمای کم سابقه در کشور،  زنبورداران این استان شاهد کاهش ۵۰% تولید عسل به ازای هر کلنی مواجه بوده است.

تبعات پدیده های فوق که منجر به کاهش تولید محصول و کاهش درآمد  زنبورداران در پی داشته است و از طرف دیگر به دلیل خشک شدن چشمه ها ، قنات ها و روان آب ها هزینه تأمین خرید آب، جا به جایی و حمل نقل کلنی ها مضاعف بر هزینه های جاری زنبورداران گردیده است که توجه بیشتر دولت مردان به این قشر زحمت کش، مقاوم و خادمان طبیعت را می طلبد.

استان فارس دارای ۳۰ شهرستان بوده که در تمام شهرستان ها کم و بیش به حرفه ی زنبورداری اشتغال دارند ولی در شهرستان های مرکزی و شمالی استان این حرفه از توسعه بیشتری برخورداری است.

در ۱۱ شهرستان  تعاونی زنبورداری به صورت فعال و نیمه فعال وجود دارد که در رأس آن اتحادیه شرکت های تعاونی زنبورداران فارس در مرکز استان اخیرا فعال شده که علاوه بر پیگیری مشکلات زنبورداران وانعکاس آن به دستگاهای زیر ربط، خدمات رسانی به تعاونی های تحت، پوشش اقدام می نماید.

تنوع آب وهوایی وپوشش گیایی خصوصا گیاهان دارویی در مراتع استان باعث گردیده عسل تولیدی زنبورداران اززنبورستانها علاوه برمعطربودن خواص دارویئ آن زبان زد خاص وعام قرار گیرد و گردشگران داخلی وخارجی که به منظور بازدید ازجاذبه های طبیعی تاریخی ومذهبی به این استان سفرمینمایند عسل طبیعی را به عنوان سوغات انتخاب نموده وبه ارمغان می برند.

نشانه ای از سوی پروردگار حکیم

بسم الله الرحمن الرحیم

وَأَوْحَى رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُونَ * ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلا یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ.

سوره ی مبارکه ی نحل، آیات 68 و69

و خدا به زنبور عسل وحی کرد که از کوه ها و درختان و سقف های رفیع منزل گیرید. * و سپس از میوه های شیرین تغذیه کنید و راه پروردگارتان را به اطاعت بپویید؛ آنگاه از درون آن ها شربت شیرینی به رنگ های مختلف بیرون آید که در آن شفای مردمان است؛ در این امر نشانه ای است از سوی پروردگار برای آنان که می اندیشند.